دکا-دورابولین یکی از شناختهشدهترین استروئیدهای آنابولیک تزریقی است که در دهه ۱۹۵۰ میلادی توسط شرکت Organon معرفی و در سال ۱۹۶۲ تأیید FDA دریافت کرد. این ماده در ابتدا برای درمان کمخونی ناشی از نارسایی کلیوی توسعه یافت و هنوز در برخی کشورها برای اهداف پزشکی تجویز میشود، اما سوءاستفاده از آن برای افزایش عملکرد ورزشی رایج شده است و به یک نگرانی بهداشت عمومی تبدیل شده است.
تعریف و مکانیسم عمل ناندرولون دکانوات
ساختار شیمیایی و فارماکوکینتیک
ناندرولون دکانوات یک نوع استروئید تزریقی با اثر طولانیمدت است. بعد از تزریق، به آرامی وارد خون میشود و حدود ۳۰ ساعت طول میکشد تا به بیشترین غلظت برسد. این ماده ۶ تا ۱۲ روز در بدن باقی میماند و به همین دلیل نیازی به تزریق روزانه ندارد.
مکانیسم اثر بیولوژیکی
ناندرولون بعد از ورود به بدن، به شکل فعال تبدیل میشود و با اتصال به گیرندههای آندروژن، باعث رشد عضلات میشود. این ماده سه اثر اصلی دارد: ۱) افزایش ساخت پروتئین در عضلات ۲) تقویت استخوانها و مفاصل ۳) افزایش تولید گلبولهای قرمز خون. مزیت اصلی آن این است که اثر عضلهسازی آن ۳ تا ۱۱ برابر بیشتر از اثرات جانبی مردانهسازی است (در مقایسه با تستوسترون که این نسبت ۱ به ۱ است). همچنین تبدیل آن به استروژن فقط ۲۰٪ تستوسترون است، یعنی عوارض استروژنیک کمتری دارد.
⚡ نکته کلیدی ۲۰۲۵
تحقیقات اخیر (۲۰۲۵) نشان میدهد که ناندرولون میتواند در ادرار تا ۹ ماه پس از یک دوز تزریقی ۱۵۰ میلیگرم در ۴۵% افراد قابل تشخیص باشد، که زمان تشخیص بسیار طولانیتری نسبت به تخمینهای قبلی است.
منبع: DrugBank: Nandrolone Decanoate Pharmacokinetics, Detection Time Study 2016
مزایای عملکردی ناندرولون دکانوات و کاربردهای پزشکی
کاربردهای بالینی تأییدشده
درمان کمخونی: ناندرولون دکانوات تنها کاربرد تأییدشده FDA آن درمان کمخونی ناشی از نارسایی مزمن کلیوی است. این ماده با افزایش اریتروپویتین و تولید گلبولهای قرمز، هموگلوبین را بهبود میبخشد.
تحلیل عضلانی (کاشکسی): مطالعات Gold و همکاران (۲۰۰۶) نشان دادند که ناندرولون در درمان تحلیل عضلانی ناشی از HIV/AIDS و سرطان مؤثر است و میتواند توده بدون چربی را افزایش دهد.
پوکی استخوان: در کانادا برای درمان پوکی استخوان پس از یائسگی و سنی تأیید شده است.
اثرات عملکردی (غیرپزشکی)
افزایش توده عضلانی: کاربران غیرپزشکی گزارش افزایش ۵-۱۰ کیلوگرم حجم عضلانی خشک در چرخههای ۱۲ هفتهای با دوز ۲۰۰-۶۰۰ میلیگرم هفتگی را ارائه میدهند، اما این یافتهها در مطالعات کنترلشده تأیید نشدهاند.
بهبود سلامت مفاصل: مطالعهای روی ۱۸ مرد با درد مفصلی نشان داد که ۷۲% کاهش درد را گزارش کردند، که به تحریک سنتز کلاژن و احتباس مایعات مفصلی نسبت داده میشود.
بهبود ریکاوری: کاهش زمان بازیابی پس از تمرینات شدید و افزایش توان برای انجام حرکات سنگینتر.
⚡ هشدار مهم ۲۰۲۵
تحقیقات جدید (Recovered.org، ۲۰۲۵) تأکید میکنند که سوءاستفاده غیرپزشکی از ناندرولون با ریسکهای جدی سلامتی همراه است و تمام مزایای ادعاشده باید در برابر عوارض بالقوه ارزیابی شوند.
منابع: Recovered.org: Nandrolone Medical Benefits 2025, Gold et al. 2006: HIV Wasting Study
عوارض جانبی ناندرولون دکانوات و خطرات سلامتی (بخش حیاتی)
عوارض قلبی-عروقی (یافتههای ۲۰۲۴-۲۰۲۵)
- آسیب عضله قلب: مطالعه Ferreira و همکاران (دسامبر ۲۰۲۴) نشان داد که ناندرولون دکانوات حتی همراه با تمرینات قدرتی، عملکرد انقباضی بطن چپ را کاهش میدهد و فشار پرفیوژن کرنری را پایین میآورد.
- افزایش توده قلبی: مطالعات حیوانی ۲۰۲۵ (Atias et al.) افزایش نشانگرهای آپوپتوز و التهاب در بافت قلبی را نشان دادند، حتی با افزایش جبرانی در بیان آدیپونکتین.
- فیبروز قلبی: تحقیقات PMC (۲۰۱۸) نشان دادند که ناندرولون میتواند باعث فیبروز بافت قلبی، افزایش کلاژن و افزایش ریسک آریتمی شود.
- اختلالات لیپیدی: کاهش HDL (کلسترول خوب) و افزایش LDL (کلسترول بد)، افزایش ریسک آترواسکلروز و بیماریهای قلبی-عروقی.
- فشار خون بالا و اختلالات انعقادی: بررسی سیستماتیک ۲۰۲۰ (Patanè et al.) مشکلات قلبی-عروقی را در ۱۴% مطالعات گزارش کرد.
کاردیومیوپاتی ناشی از استروئید
بررسی سیستماتیک ۲۰۲۵ (Clinical Case Reports) روی ۳۲ مورد کاردیومیوپاتی ناشی از AAS نشان داد که اکثر موارد دچار اتساع بطن چپ و کاهش کسر جهشی (EF) بودند. ناندرولون (همراه با ترنبولون و تستوسترون) از استروئیدهای پرمصرف در این موارد بود.
سرکوب محور هورمونی
- سرکوب کامل تستوسترون: ناندرولون تولید طبیعی تستوسترون را به شدت سرکوب میکند که میتواند هفتهها پس از قطع مصرف ادامه یابد.
- آتروفی بیضهها و ناباروری: کاهش اندازه بیضهها، اختلال در اسپرمسازی و ناباروری احتمالی.
- اختلال عملکرد جنسی: کاهش libido و اختلال نعوظ (که به "Deca Dick" معروف است) به دلیل کمبود آندروژنیسیته و افزایش پرولاکتین.
سمیت کبدی و کلیوی
اگرچه سمیت کبدی ناندرولون کمتر از فرمهای خوراکی است، دوزهای بالا میتوانند باعث افزایش آنزیمهای کبدی، کیستهای پر از خون (peliosis hepatis) و تومورهای کبدی شوند. مطالعات حیوانی ۲۰۰۸ نشان دادند که ناندرولون حجم کورتکس کلیه و لولههای کلیوی را افزایش میدهد.
استرس اکسیداتیو و سمیت ارگانها
مطالعه PLOS One (۲۰۱۴) نشان داد که ناندرولون تعادل redox را در کبد، قلب و کلیه مختل میکند، فعالیت NADPH اکسیداز را افزایش میدهد و آنزیمهای آنتیاکسیدان را کاهش میدهد.
عوارض روانی و رفتاری
پرخاشگری، افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب در ۹% مطالعات گزارش شدند. مطالعات جدید (۲۰۲۳-۲۰۲۵) نشان میدهند که وابستگی روانی و علائم ترک مانند خستگی، کاهش libido و افسردگی شایع هستند.
عوارض دیگر
- ژنیکوماستی: رشد بافت پستانی در مردان به دلیل افزایش پروژسترون و تبدیل به استروژن
- اختلالات پوستی: آکنه، لکههای پوستی و احتمال ریزش مو (۱۲% مطالعات)
- ویریلیزاسیون در زنان: صدای زمخت، رشد موهای صورت، اختلالات قاعدگی (مصرف در زنان به شدت منع میشود)
- افزایش PSA و حجم پروستات: ریسک اختلالات پروستات
⚡ تحقیقات ۲۰۲۴-۲۰۲۵
مطالعات اخیر به وضوح نشان میدهند که حتی در ترکیب با تمرینات قدرتی، ناندرولون عملکرد قلبی را مختل میکند و ریسک کاردیومیوپاتی را افزایش میدهد. تمرینات ورزشی به تنهایی نمیتوانند اثرات منفی قلبی ناندرولون را خنثی کنند.
منابع: Ferreira 2024: Cardiac Effects Study, Atias 2025: Cardiac Tissue Study, Steroid-Induced Cardiomyopathy 2025, Patanè 2020: Side Effects Review
دوز و نحوه مصرف ناندرولون دکانوات (صرفاً آموزشی)
🚫 هشدار بحرانی
این اطلاعات صرفاً برای اهداف آموزشی ارائه شده و نباید برای خودسرانه مصرف استفاده شود. مصرف بدون نظارت پزشکی غیرقانونی و بسیار خطرناک است.
دوزهای پزشکی
- کمخونی ناشی از CKD: ۵۰-۱۰۰ میلیگرم هر ۳-۴ هفته (تزریق عضلانی)
- پوکی استخوان: ۵۰ میلیگرم هر ۳ هفته
- تحلیل عضلانی: ۱۰۰-۲۰۰ میلیگرم هر ۲-۴ هفته (استفاده off-label)
دوزهای سوءمصرف (غیرپزشکی) - صرفاً آموزشی
توجه: این دوزها در سوءاستفاده گزارش شدهاند و توصیه نمیشوند:
- مبتدیان: ۲۰۰-۳۰۰ میلیگرم هفتگی برای ۸-۱۲ هفته
- متوسط: ۳۰۰-۴۰۰ میلیگرم هفتگی برای ۱۰-۱۲ هفته
- پیشرفته: ۴۰۰-۶۰۰ میلیگرم هفتگی برای ۱۲-۱۶ هفته
درمان پس از چرخه (PCT) - یافتههای ۲۰۲۳-۲۰۲۵
اهمیت حیاتی PCT: مطالعه ۲۰۲۳ با ۴۷۰ مرد نشان داد که PCT علائم ترک را در ۶۰% موارد کاهش داد و میل به مصرف مجدد را ۶۰% کم کرد. با این حال، ۹۵.۱% کسانی که AAS را قطع کردند حداقل یک علامت ترک را تجربه کردند.
زمانبندی: به دلیل نیمهعمر طولانی ناندرولون دکانوات (۶-۱۲ روز)، PCT باید ۱۴-۲۱ روز (۲-۳ هفته) پس از آخرین تزریق شروع شود تا مقادیر کافی از سیستم پاک شود.
پروتکلهای رایج (استفاده غیرپزشکی):
- پروتکل SERM ترکیبی:
- هفته ۱-۲: تاموکسیفن (Nolvadex) ۴۰ میلیگرم روزانه + کلومیفن (Clomid) ۵۰ میلیگرم روزانه
- هفته ۳-۴: تاموکسیفن ۲۰ میلیگرم روزانه + کلومیفن ۲۵ میلیگرم روزانه
- ترکیب SERMها سینرژی ایجاد کرده و بهبودی را ۳۰% سریعتر میکند
- پروتکل hCG (برای چرخههای سنگینتر):
- hCG: ۲۰۰۰ IU هر دو روز یکبار برای ۲۰ روز (شروع ۲ هفته پس از آخرین تزریق)
- تاموکسیفن: ۴۰ میلیگرم روزانه برای ۴۵ روز (همزمان با hCG)
- کلومیفن: ۱۰۰ میلیگرم روزانه برای ۳۰ روز
محدودیتهای PCT: مطالعات ۲۰۲۴-۲۰۲۵ نشان میدهند که حتی با PCT، بازیابی کامل تستوسترون ممکن است ۳-۶ ماه طول بکشد و در ۴۸% موارد ناقص است. هیپوگنادیسم ناشی از AAS میتواند برای مدت نامشخصی ادامه یابد.
ریسکهای PCT غیرپزشکی
بررسی ۲۰۲۵ (Frontiers in Chemistry) در لهستان نشان داد که ۱۰.۵% نمونههای توقیفشده از بازار سیاه، داروهای PCT بودند. تجزیهوتحلیل نشان داد که بسیاری از این محصولات جعلی، ناخالص یا دارای دوزهای نادرست بودند، که ریسکهای جدی سلامتی ایجاد میکند.
⚡ یافتههای مهم ۲۰۲۵
PCT خوداقدام با داروهای غیرمجاز خطرناک است. بسیاری از محصولات بازار سیاه جعلی هستند و میتوانند شرایط را بدتر کنند. مصرف در زنان به طور کامل منع میشود به دلیل ریسک بالای ویریلیزاسیون.
منابع: PCT Survey Study 2023, Swolverine 2025: PCT Protocols, Frontiers 2025: Falsified PCT Medicines
استکینگ ناندرولون دکانوات (ترکیب با سایر مواد)
چرخههای رایج حجم (Bulking)
- دکا + تستوسترون (پایه): ۴۰۰ میلیگرم ناندرولون + ۵۰۰ میلیگرم تستوسترون انانتات هفتگی برای ۱۲ هفته - گزارش افزایش ۱۵-۲۰% توده عضلانی
- دکا + تست + دیانابول: مبتدیان باید از این ترکیب اجتناب کنند به دلیل ریسک استروژنیک و سرکوب هورمونی شدید
چرخههای کات (Cutting)
- دکا + وینسترول: ۳۰۰ میلیگرم ناندرولون + ۵۰ میلیگرم وینسترول هفتگی برای ۸ هفته
- دکا + آناوار (زنان: مطلقاً منع): برای مردان: ۲۰۰-۳۰۰ میلیگرم ناندرولون + ۵۰-۸۰ میلیگرم اکساندرولون روزانه
ترکیبات ریسکپایینتر
- دکا + پریموبولان: ۲۰۰ میلیگرم ناندرولون + ۴۰۰ میلیگرم پریموبولان هفتگی برای ۱۰ هفته (برای مبتدیان)
نکات حیاتی استکینگ
- همیشه یک پایه تستوسترون استفاده کنید تا از سرکوب کامل libido جلوگیری شود
- ریسک عوارض با هر ماده اضافی افزایش مییابد
- استکینگ چندگانه ریسک تداخلات دارویی و عوارض غیرقابلپیشبینی را افزایش میدهد
- نظارت پزشکی برای استکهای پیچیده ضروری است
⚡ هشدار ۲۰۲۵
تحقیقات نشان میدهند که استکینگ چندگانه (۳+ ماده) ریسک کاردیومیوپاتی، سمیت کبدی و اختلالات روانی را به طور تصاعدی افزایش میدهد. اکثر موارد کاردیومیوپاتی ناشی از AAS در افرادی که از ترکیبات چندگانه استفاده کردهاند، دیده شده است.
وضعیت قانونی ناندرولون دکانوات و تشخیص دوپینگ
طبقهبندی قانونی (بهروزرسانی ۲۰۲۵)
- ایالات متحده: ماده کنترلشده جدول III تحت قانون DEA؛ غیرقانونی بدون نسخه پزشکی؛ مجازات توزیع: تا ۱۰ سال زندان و جریمه ۵۰۰,۰۰۰ دلار برای اولین بار
- برند Deca-Durabolin: در آمریکا توقف تولید شد (۲۰۰۲) اما به دلایل غیرایمنی نبود؛ نسخههای ژنریک از طریق داروخانههای ترکیبکننده قانونی در دسترس هستند
- بریتانیا: کلاس C تحت Misuse of Drugs Act
- کانادا: جدول IV تحت CDSA
- استرالیا: ماده جدول ۴ (تنها با نسخه)
مقررات دوپینگ WADA (۲۰۲۵)
- وضعیت ممنوع: S1.1 AAS - ممنوع در همه زمانها (در رقابت و خارج از رقابت)
- تشخیص متابولیتها: ۱۹-نوراندروسترون (19-NA) و ۱۹-نوراتیوکولانولون (19-NE) به عنوان نشانگرهای اصلی
- حد تشخیص: ۲ نانوگرم بر میلیلیتر برای 19-NA در ادرار
- زمان تشخیص: تحقیقات ۲۰۱۶ نشان دادند که 19-NA میتواند تا ۹ ماه پس از یک دوز ۱۵۰ میلیگرم در ۴۵% افراد قابل تشخیص باشد؛ در برخی افراد با مصرف مداوم تا ۱۸ ماه
- تأیید GC-C-IRMS: برای تمایز بین تولید درونزا و برونزا استفاده میشود
مجازاتهای ورزشی
- اولین تخلف: معمولاً محرومیت ۴ ساله از رقابت
- تخلفات مکرر: محرومیت مادامالعمر احتمالی
- از دست دادن مدالها: لغو نتایج، بازپسگیری جوایز
- پیامدهای مالی: از دست دادن حمایتهای مالی، بدهیهای قراردادی
ریسکهای بازار سیاه
مطالعه ۲۰۲۵ (Frontiers) نشان داد که ۶۸.۴% نمونههای توقیفشده AAS و ۱۰.۵% داروهای PCT بودند، با بسیاری جعلی، ناخالص یا دارای دوز نادرست. ریسکها شامل آلودگی، عفونت، دوزهای نامعلوم و پیگرد قانونی است.
⚡ نکته کلیدی ۲۰۲۵
بر اساس WADA Testing Figures ۲۰۲۱، ۶۲ مورد AAF (Adverse Analytical Findings) برای 19-NA گزارش شد. زمان تشخیص طولانی ناندرولون (تا ۱۸ ماه) آن را به یکی از خطرناکترین استروئیدها برای ورزشکاران تحت آزمایش تبدیل میکند.
منابع: DEA Controlled Substances 2024, WADA Prohibited List 2025, Nandrolone Detection Review 2024
مقایسه ناندرولون دکانوات با سایر استروئیدها
مزایای نسبی ناندرولون:
- در برابر دیانابول/آنادرول: احتباس آب کمتر، حمایت بهتر مفاصل، ریسک کمتر ژنیکوماستی حاد
- در برابر تستوسترون: نسبت آنابولیک به آندروژنیک بالاتر (۳ تا ۱۱ به ۱ یعنی ۳ تا ۱۱ برابر اثر عضلهساز در مقابل ۱ برابر اثر مردانهساز، در حالی که تستوسترون ۱ به ۱ است)، آروماتیزاسیون کمتر (۲۰%)
- در برابر وینسترول: سمیت کبدی کمتر (تزریقی)، خواص حمایت مفاصل
معایب نسبی ناندرولون:
- در برابر ترنبولون: قدرت آنابولیک کمتر، اما ریسک عوارض روانی کمتر
- در برابر اکساندرولون (آناوار): سرکوب هورمونی شدیدتر، زمان تشخیص طولانیتر
- در برابر تستوسترون: ریسک بیشتر "Deca Dick"، سرکوب شدیدتر محور هورمونی
- زمان تشخیص: طولانیترین زمان تشخیص در میان AASهای رایج (تا ۱۸ ماه)
ناندرولون فنیلپروپیونات (NPP) در مقابل دکانوات:
- NPP: نیمهعمر کوتاهتر (۲-۳ روز)، تزریق مکررتر (هر ۲-۳ روز)، زمان تشخیص کوتاهتر
- دکانوات: نیمهعمر طولانی (۶-۱۲ روز)، تزریق کمتر (هفتگی)، زمان تشخیص طولانیتر
⚡ جمعبندی مقایسهای
ناندرولون دکانوات در طیف AAS، جایگاهی متوسط دارد: قویتر از استروئیدهای خفیف مانند آناوار اما با ریسکهای قابلتوجه؛ ضعیفتر از ترنبولون اما با عوارض روانی کمتر. با این حال، زمان تشخیص بسیار طولانی و ریسکهای قلبی-عروقی اخیراً مشخصشده آن را برای ورزشکاران مشکلساز میکند.
نتیجهگیری: توصیههای مبتنی بر شواهد ۲۰۲۵
ارزیابی ریسک-فایده برای ورزشکاران غیرحرفهای
یافتههای کلیدی تحقیقات ۲۰۲۴-۲۰۲۵:
- ناندرولون میتواند عضله و قدرت را افزایش دهد، اما شواهد جدید خطرات قلبی-عروقی جدی را نشان میدهند
- حتی با تمرینات قدرتی، ناندرولون عملکرد قلبی را مختل میکند (Ferreira 2024)
- زمان تشخیص تا ۹-۱۸ ماه ریسک دوپینگ را برای ورزشکاران بسیار بالا میکند
- سرکوب هورمونی شدید و طولانیمدت با بازیابی ناقص در ۴۸% موارد
- ریسک کاردیومیوپاتی، فیبروز قلبی و آسیب عضله قلب مستند شده است
- بازار سیاه پر از محصولات جعلی و آلوده است
توصیه قاطع: استفاده غیرپزشکی از ناندرولون دکانوات توصیه نمیشود. ریسکهای سلامتی (قلبی، کبدی، هورمونی، روانی) و عواقب قانونی بسیار بیشتر از مزایای احتمالی است.
جایگزینهای ایمن و مؤثر
- تمرینات مقاومتی اصولی: با برنامه تدریجی حجم، میتوان به رشد عضلانی قابلتوجه بدون ریسک رسید
- تغذیه بهینه: پروتئین کافی (۱.۶-۲.۲ گرم به ازای هر کیلوگرم)، کالری مازاد کنترلشده برای حجم
- مکملهای مجاز: کراتین مونوهیدرات ، پروتئین وی ، BCAAs ، بتا-آلانین
- بهینهسازی هورمونی طبیعی: خواب کافی (۷-۹ ساعت)، مدیریت استرس، ویتامین D ، زینک ، منیزیم
- ریکاوری: روزهای استراحت مناسب، ماساژ، کشش
برای افرادی با شرایط پزشکی: اگر به دلایل پزشکی مشروع (کمخونی CKD، تحلیل عضلانی، پوکی استخوان) نیاز به ناندرولون دارید، تنها تحت نظارت متخصص و با نسخه قانونی استفاده کنید. نظارت منظم با آزمایشهای خون ضروری است.